Çocuk ya da ergenler arasında yaşanan duygusal ve fiziksel istismarı "sindirme davranışı" olarak tanımlıyoruz. Sindirme davranışı okullarda rastlanabilen olgudur. Öğrencinin bir ya da daha fazla öğrenci tarafından tekrar tekrar ve sürekli olarak olumsuz davranışlara maruz bırakılması olarak tanımlanır.
Çocuk ya da ergenlerin birbirlerini sindirmeleri fiziksel, duygusal ya da ikisinin karışımı şeklinde olabilir. Çeşitli şekillerde karşımıza çıkan sindirme olaylarında bir çocuk başka bir çocuğu, bir grup tek bir çocuğu ya da bir grup diğer bir grubu (çete) hedef olarak seçebilir.
Sindirme davranışı, çocuklar arasında yaşanan günlük kavgalardan ayırt edilerek müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Müdahale edilmediği takdirde sindirme davranışı, duygusal, sosyal ve akademik açıdan ciddi sonuçlar doğurabilir.
Sindirme erkek çocuklar arasında yaygın gibi görünse de kız çocuklar arasında da farklı davranışlarla kendini göstermektedir. Erkek çocukları fiziksel güç kullanırken kızlar alay etme, dedikodusunu çıkarma ya da dışlama gibi yöntemleri kullanmaktadırlar. Sindirme, devam eden fiziksel ve psikolojik saldırganlık davranışıdır ve maruz bırakılan kişinin kendisini güçsüz hissetmesine neden olur.
Yaygın olarak görülen sindirme davranışları:
İsim takma
Diğer çocuklara onunla arkadaş olmamalarını söyleme, dışlama
O çocuğun başını belaya sokacak hikayeler uydurma, dedikodular üretme
Vurma, tekmeleme, çelme takma, itip kakma
Ailesi, ekonomik durumu ya da kültürüyle dalga geçme
Dış görünüşü, özrü ya da sağlık durumuyla dalga geçme
Ortak çalışmalarda ya da oyunlarda eş olarak seçmeme, ekibe almama
Eşyalarını alma, saklama, para isteme ya da eşyalarına zarar verme
Bu davranışları yapan çocuklarla beraber olma ve durdurma girişiminde bulunmama
Sindirilen çocuk korktuğu ya da utandığı için durumu ebeveynlerine söylemeyebilir. Anne babalar çocuklarının sindirme davranışına maruz kalıp kalmadığını anlamak için bazı ipuçlarına dikkat etmeliler:
Kayıp ya da yırtık giysiler
Kesikler, yaralar, morluklar
Eşyalarının sık sık kaybolması ve ya çalınması
Okula gitmeyi istememe
Yakın arkadaşlarının onunla arkadaş olmak istemediklerini ya da artık arkadaş olmadıklarını söylemesi
Uyku ve yeme bozuklukları
Akademik başarıdaki değişiklikler
Yalan söyleme, bir şeyleri gizleme
İletişimsizlik
Yatak ıslatma
Hangi Çocuklar Sindirilemezler?
Sindiren çocuk her çocuğu sindiremez. Sindirilemeyen çocuklar:
Sosyal ve çatışma çözme becerileri gelişmiş
Saldırganlıkla yüzleşmenin ayrımına varmış
Uzlaşabilen ve alternatif çözümler sunabilen
İnsanların duygularının farkında olan
Kendi duygularını ifade edebilen
Çözemediği durumlarda yetişkinlerden yardım isteyebilen çocuklardır.
Çocuğunuzun okulda bir ya da birkaç çocuk tarafından sindirildiğini öğrenmek stresli ve rahatsız edici bir deneyimdir. Aklınızın karışması, öfke ve suçluluk hissetmeniz doğaldır. Ancak durum ne olursa olsun aşırı tepki göstermemeye, sakin kalmaya özen gösterin. Bu davranışın sürekli olup olmadığını araştırın, sindirme davranışı hakkında çocuğunuzu bilgilendirin. Çocuğunuzun duygularını ifade etmesine izin verin. Sindirme davranışına maruz kalan çocuklar bu olay karşısında utanç, suçluluk ve korku duyabilirler. Ona bütün bunların normal olduğunu; sindiren çocuğun onu kontrol edebilmek için onda bu duyguları özellikle uyandırmaya çalıştığını anlatın. Bu olayın onun suçu olmadığını hatırlatın. Sindirme davranışlarına karşı "hayır" deme hakkı olduğunu vurgulayın. Çocuğunuzun davranışlarını ve etkileşim biçimini gözlemleyin ve gerekiyorsa yeni beceriler öğrenmesine yardımcı olmak için profesyonel destek almasını sağlayın.
Seyhan SEVİNÇLER TOGAN
Uzman Psikolojik Danışman
GÜNCE Psikolojik Danışmanlık ve Grup Çalışmaları Merkezi